زمانی که بخش زیادی از تاج دندان بر اثر پوسیدگی یا شکستگی از بین می رود، ترمیم ساده دیگر کافی نیست و نیاز به راهکاری تخصصی تر وجود دارد. در چنین شرایطی، استفاده از پست و کور اهمیت زیادی پیدا می کند؛ زیرا به کمک آن می توان پایه ای محکم برای بازسازی دندان فراهم کرد. شاید برایتان سوال باشد که پست دندان چیست و چرا به عنوان یکی از پرکاربردترین روش های ترمیمی شناخته می شود. این روش نه تنها به بازگرداندن عملکرد طبیعی دندان کمک می کند، بلکه نقش مهمی در افزایش طول عمر دندان های درمان شده دارد. از سوی دیگر، دندانپزشکان و کلینیک ها برای انجام این درمان نیازمند ابزار و لوازم تخصصی هستند و همین موضوع باعث شده خرید تجهیزات دندانپزشکی باکیفیت یکی از دغدغه های اصلی آن ها باشد.
پست دندان چیست؟
پست دندان یک میله باریک و مقاوم است که درون کانال ریشه دندان قرار می گیرد تا پایه ای محکم برای بازسازی و ترمیم دندان های تخریب شده فراهم کند. این ابزار دندانپزشکی معمولاً پس از عصب کشی و در شرایطی استفاده می شود که بخش زیادی از تاج دندان از بین رفته و امکان نگهداری ترمیم یا روکش به تنهایی وجود ندارد.
پست که می تواند از جنس فلز (مانند تیتانیوم) یا فایبرگلاس ساخته شود، با کمک چسب مخصوص به ریشه متصل شده و استحکام لازم را برای نگهداری کور و روکش دندان ایجاد می کند. به طور خلاصه، زمانی که تنها مقدار کمی از ساختار طبیعی دندان باقی مانده باشد، استفاده از پست دندان بهترین راهکار برای تقویت ریشه و بازگرداندن عملکرد و زیبایی دندان است.
انواع پست دندان
پست دندان در دندانپزشکی به عنوان پایه ای محکم برای بازسازی دندان های تخریب شده استفاده می شود و انواع مختلفی دارد که هر کدام مزایا و معایب خاص خود را دارند. چهار نوع اصلی پست دندان عبارتند از:
- پست و کور ریختگی یا پیش ساخته: ساخته شده در لابراتوار، مخصوص هر بیمار، مقاوم و با ماندگاری بالا، اما گرانقیمت و نیازمند دو جلسه درمانی.
- پست فایبرگلاس با کور کامپوزیتی: مقاوم، از پیش آماده، نصب در یک جلسه و هزینه کمتر نسبت به پست ریختگی.
- پست تیتانیوم با کور کامپوزیتی: فلزی، از پیش ساخته، نصب در یک جلسه، انعطاف مناسب ولی طول عمر پایین تر نسبت به فایبرگلاس و ریختگی.
- پست استنلس استیل با کور کامپوزیتی: فلزی، ماندگاری مناسب، اما نسبت به دیگر فلزات طول عمر کمتری دارد.
همچنین بخوانید: فایبر پست دندان چیست؟
به طور کلی، این پست ها بر اساس متریال ساخت به چهار دسته دیگر نیز تقسیم می شوند: فلزی (طلا، تیتانیوم، استیل)، فیبر کربنی، سرامیکی و کامپوزیتی که از نظر استحکام، سازگاری با بافت های دهان و ظاهر طبیعی تفاوت دارند.
| نوع | مزایا | معایب |
|---|---|---|
| فلزی | استحکام بالا، طول عمر زیاد | احتمال حساسیت، ظاهر فلزی |
| فیبر کربنی | سبک، سازگار با بافت دهان، ظاهر طبیعی | هزینه بالاتر |
| سرامیکی | ظاهر طبیعی، سازگاری با بافت دهان | شکننده تر |
| کامپوزیتی | استحکام بالا، ظاهر طبیعی | هزینه بالاتر |
پست و کور دندان چیست؟
پست و کور دندان (Post and Core) یکی از روش های تخصصی ترمیم دندان در دندان پزشکی است که به حفظ و تقویت دندان های طبیعی و دائمی کمک می کند. این روش زمانی به کار می رود که بیش از 50 درصد ساختار تاج دندان از بین رفته اما ریشه دندان سالم باقی مانده باشد. در این روش، پست (Post) که میله ای باریک و مقاوم است، در داخل کانال ریشه قرار می گیرد تا پایه ای محکم برای کور یا هسته دندان (Core Build-Up) فراهم کند.
مطالعه مفید: آموزش خواندن عکس دندان
کور دندان ماده ای ترمیمی است که ساختار از دست رفته تاج را بازسازی می کند و امکان نصب روکش دندان را با استحکام کافی مهیا می سازد. استفاده از پست و کور دندان باعث افزایش طول عمر دندان های آسیب دیده، جلوگیری از شکستگی های بیشتر و حفظ عملکرد طبیعی فک می شود و به ویژه برای دندان هایی که ترمیم های عمیق نیاز دارند، یک راهکار درمانی استاندارد و موفق به شمار می آید.
روکش دندان چیست؟
روکش دندان (Dental Crown) یا تاج مصنوعی، یک ساختار ترمیمی در دندان پزشکی است که به منظور بازسازی و محافظت از دندان های آسیب دیده یا ضعیف شده طراحی شده است. این کلاهک شبیه به تاج طبیعی دندان، به طور کامل دور تا دور دندان را می پوشاند و برای ترمیم دندان هایی که دچار پوسیدگی شدید، شکستگی، یا عصب کشی شده اند و ساختار کافی برای پر کردن معمولی ندارند، استفاده می شود.
روکش دندان نه تنها استحکام و دوام دندان را بازمی گرداند، بلکه شکل، اندازه و زیبایی ظاهری آن را نیز بهبود می بخشد، به ویژه در مواردی که هدف بازسازی لبخند است. این روش برای دندان هایی که دیواره هایشان نازک شده یا در معرض خطر شکستگی هستند، ضروری است و با ایجاد یک لایه محافظ، از تخریب بیشتر جلوگیری می کند. روکش های دندانی بدون درد و با دقت بالا روی دندان های عصب کشی شده قرار می گیرند و لبخندی طبیعی و ماندگار را به بیمار هدیه می دهند.
انواع روکش دندان و انتخاب بهترین نوع
روکش دندان (Dental Crown) بسته به نیاز درمانی و سلیقه بیمار از مواد مختلف ساخته می شود و هر نوع مزایا و محدودیت های خاص خود را دارد. آشنایی با انواع روکش دندان به شما کمک می کند بهترین انتخاب را داشته باشید:
- روکش پی اف ام (PFM – Porcelain Fused to Metal): اسکلت فلزی با لایه سرامیکی روی آن، استحکام بالا، ظاهر نزدیک به دندان طبیعی، مناسب برای دندان های خلفی و بریج ها، اما امکان دیده شدن لبه فلزی در صورت تحلیل لثه وجود دارد.
- روکش زیرکونیا (Zirconium Crown): ساخته شده از سرامیک با فریم زیرکونیوم، ترکیب عالی بین زیبایی و استحکام، مناسب برای تمامی دندان ها، بدون حساسیت فلزی و ظاهر سفید طبیعی.
- روکش ایمکس (E.max – Lithium Disilicate): تمام سرامیک با شفافیت و زیبایی بسیار بالا، مناسب برای دندان های جلویی، ظاهر طبیعی و سازگاری عالی با بافت لثه، اما شکننده تر از روکش های فلزی یا زیرکونیا.
- روکش طلا: مقاوم ترین و بادوام ترین نوع روکش، سازگار با بدن و بدون ایجاد آلرژی، اما رنگ فلزی و هزینه بالاتر آن ممکن است محدودیت ایجاد کند.
- روکش فلزی: ساخته شده از آلیاژهای فلزی مانند کروم-کبالت یا نیکل-کروم، بسیار مقاوم، مناسب برای دندان های خلفی، نیاز به تراش کمتر بافت دندان، اما ظاهر فلزی و کمتر طبیعی دارد.
انتخاب بهترین نوع روکش دندان بستگی به میزان تخریب دندان، موقعیت دندان در دهان، بودجه و اولویت زیبایی بیمار دارد و دندانپزشک با بررسی دقیق شرایط، مناسب ترین گزینه را پیشنهاد می دهد.
اجزای پست و کور
پست یک میله باریک است که داخل کانال ریشه دندان قرار می گیرد و به عنوان پشتیبان اصلی عمل می کند تا استحکام لازم برای نگهداری کور و روکش دندان فراهم شود. این قطعه می تواند از فلزات مقاوم مانند تیتانیوم یا طلا ساخته شود یا از مواد غیر فلزی مانند فایبرگلاس بهره ببرد که مزایای خاص خود از جمله کاهش خطر شکستگی ریشه را دارند.
کور بخشی از ترمیم دندان است که روی پست و ساختار باقی مانده تاج دندان قرار می گیرد و به عنوان پایه ای محکم برای روکش دندان عمل می کند. این بخش معمولاً از مواد ترمیمی مقاوم مانند رزین کامپوزیت یا آمالگام ساخته می شود و به بازسازی حجم از دست رفته دندان کمک می کند تا عملکرد و زیبایی دندان حفظ شود.
مراحل پست و روکش دندان
پست و روکش دندان یکی از روش های ترمیمی پیشرفته برای بازسازی دندان های آسیب دیده است که در چند مرحله تخصصی انجام می شود. این فرآیند به حفظ ساختار دندان و بهبود عملکرد و زیبایی آن کمک می کند. در ادامه، مراحل انجام پست و روکش دندان به صورت مرحله ای و شماره بندی شده توضیح داده شده است:
- عصب کشی و آماده سازی کانال ریشه: ابتدا دندانپزشک دندان آسیب دیده را عصب کشی می کند. در این مرحله، کانال ریشه تمیز و با مواد مخصوص پر می شود تا ساختار داخلی دندان تقویت شود.
- ایجاد فضای مناسب برای پست: پس از عصب کشی، دندانپزشک بخشی از مواد پرکننده کانال ریشه را با دقت برمی دارد تا فضایی برای قرارگیری پست ایجاد شود.
- انتخاب و نصب پست: نوع پست (فلزی، سرامیکی، پیش ساخته یا ریختگی) با توجه به شرایط دندان انتخاب می شود. سپس پست با استفاده از چسب مخصوص در کانال ریشه قرار گرفته و محکم می شود تا پایه ای استوار برای روکش فراهم کند.
- بازسازی تاج دندان با کور (Core Build-up): در این مرحله، دندانپزشک با استفاده از مواد ترمیمی مانند کامپوزیت یا آمالگام، بخش های از دست رفته تاج دندان را بازسازی می کند. این ساختار، که به نام کور شناخته می شود، پایه ای محکم برای روکش ایجاد می کند.
- نصب روکش دندانی: در مرحله نهایی، روکش انتخاب شده (از جنس سرامیک، پرسلن، زیرکونیا یا فلز) روی پست و کور قرار می گیرد و با چسب مخصوص ثابت می شود. این روکش علاوه بر استحکام، زیبایی طبیعی به دندان می بخشد. برای خرید ست قالبگیری اسپیدکس با قیمت مناسب با مشاوران ما در سورنا دنتال در ارتباط باشید.
این مراحل با دقت و تخصص توسط دندانپزشک انجام می شود تا دندان ترمیم شده عملکردی مشابه دندان طبیعی داشته باشد و از نظر زیبایی و دوام رضایت بخش باشد.
مزایا و معایب استفاده از پست دندان
وقتی صحبت از این می شود که پست در دندانپزشکی چیست، باید به مزایا و البته معایب آن هم توجه کرد. پست دندان اگرچه مزایای زیادی دارد، اما معایبی نیز به همراه خواهد داشت که شناخت آن ها به انتخاب درست درمان کمک می کند. در ادامه به مهم ترین مزایا و معایب استفاده از پست دندان اشاره می کنیم:
مزایای استفاده از پست دندان
- تقویت ساختار دندان: پست دندان به عنوان یک پایه محکم، استحکام دندان ضعیف شده را افزایش می دهد و از شکستگی آن جلوگیری می کند.
- پایداری روکش: با نصب پست، روکش به خوبی روی دندان ثابت می شود و از جابه جایی یا افتادن آن جلوگیری می کند.
- بهبود عملکرد جویدن: این روش عملکرد طبیعی جویدن را بازمی گرداند و به بیمار امکان می دهد با اطمینان غذا بخورد.
- جلوگیری از پوسیدگی مجدد: روکش نصب شده روی پست، از نفوذ باکتری ها و مواد غذایی به داخل دندان جلوگیری می کند.
- بهبود زیبایی ظاهری: روکش دندان باعث بازسازی ظاهر طبیعی دندان شده و لبخندی زیباتر ایجاد می کند.
- افزایش دوام دندان: استفاده از پست و روکش، طول عمر دندان ترمیم شده را به طور قابل توجهی افزایش می دهد.
معایب استفاده از پست دندان
- هزینه بالا: درمان با پست دندان به دلیل مراحل پیچیده مانند عصب کشی و ساخت پست و روکش، هزینه بر است.
- احتمال حساسیت موقت: پس از نصب پست، ممکن است دندان به سرما یا گرما حساس شود که معمولاً با گذشت زمان برطرف می شود.
- خطر شکستگی پست: در صورت جویدن غذاهای سفت یا ضربه، ممکن است پست شکسته شود که به کیفیت مواد بستگی دارد.
- تغییر رنگ لبه روکش: تجمع پلاک یا جرم در اطراف روکش ممکن است باعث تغییر رنگ لبه های آن شود.
- عوارض عصب کشی: اگر عصب کشی انجام شده باشد، خطر عفونت ریشه یا درد مزمن وجود دارد.
- نیاز به ترمیم یا تعویض: پست و روکش ممکن است در طولانی مدت نیاز به تعمیر یا تعویض داشته باشند.
با انتخاب دندانپزشک متخصص و استفاده از مواد باکیفیت، می توان معایب پست دندان را به حداقل رساند و از مزایای آن برای ترمیم موثر دندان بهره مند شد.
عمر پست دندان چقدر است؟
عمر پست دندان به عوامل متعددی وابسته است و معمولاً بین 5 تا 10 سال تخمین زده می شود، اما با مراقبت های صحیح می تواند حتی بیشتر دوام بیاورد. نوع پست (مانند پست های فلزی یا سرامیکی)، کیفیت مواد مورد استفاده، شرایط اولیه دندان و میزان رعایت بهداشت دهان و دندان توسط بیمار از مهم ترین عوامل تأثیرگذار بر دوام پست دندان هستند.
پست های فلزی به دلیل استحکام بالا معمولاً عمر طولانی تری دارند و می توانند بین 5 تا 10 سال یا بیشتر عملکرد مؤثری ارائه دهند. برای افزایش طول عمر پست دندان، رعایت نکات بهداشتی مانند مسواک زدن منظم، استفاده از نخ دندان و مراجعه دوره ای به دندانپزشک ضروری است. این مراقبت ها به حفظ سلامت دندان و جلوگیری از پوسیدگی یا آسیب به پست و روکش کمک می کند.
تفاوت پست دندان و ایمپلنت
پست دندان و ایمپلنت دو روش ترمیمی برای دندان های آسیب دیده یا از دست رفته هستند که تفاوت های کلیدی در کاربرد، دوام و هزینه دارند. پست دندان برای حفظ دندان طبیعی با ریشه سالم مناسب است و با قرار دادن پست در کانال ریشه و روکش، عملکرد و زیبایی را بازسازی می کند.
ایمپلنت جایگزین کامل دندان از دست رفته است و با کاشت پایه تیتانیومی در فک، دوام و طبیعی بودن بیشتری ارائه می دهد. ایمپلنت ها با نرخ موفقیت ۹۵-۹۸% و ماندگاری تا مادام العمر (با مراقبت) برتری دارند، اما گران تر و زمان برتر هستند. پست دندان ارزان تر و سریع تر است، ولی به ساختار دندان وابسته است. انتخاب بین این دو به وضعیت دندان، بودجه و نظر دندانپزشک بستگی دارد. جدول زیر مقایسه ای مختصر ارائه می دهد:
| ویژگی ها | پست دندان | ایمپلنت دندان |
|---|---|---|
| کاربرد | حفظ دندان طبیعی آسیب دیده با ریشه سالم (پس از عصب کشی) | جایگزینی کامل دندان از دست رفته، بدون وابستگی به دندان طبیعی |
| ماندگاری و طول عمر | 10-14 سال (بسته به مراقبت و ساختار باقی مانده) | 20+ سال یا مادام العمر (نرخ موفقیت 95-98% در 10 سال) |
| هزینه تقریبی | کمتر (معمولاً 2-5 میلیون تومان، بدون جراحی) | بیشتر (6-12 میلیون تومان به ازای هر دندان، شامل جراحی و مواد تیتانیومی) |
| فرایند درمان | سریع (1-3 جلسه، بدون جراحی عمده؛ شامل عصب کشی، پست و روکش) | طولانی تر (3-6 ماه؛ شامل جراحی، جوش خوردن به استخوان و روکش) |
| نرخ موفقیت | 85-90% (وابسته به سلامت دندان پایه) | 95-98% (با ادغام در استخوان فک) |
| مراقبت پس از درمان | بهداشت دهان استاندارد، چکاپ هر 6 ماه | بهداشت دقیق (برای جلوگیری از پلاک و عفونت)، اجتناب از سیگار |
پست و روکش دندان چه تفاوتی دارند؟
پست و روکش دندان دو روش مکمل در ترمیم دندان های آسیب دیده هستند که هر یک نقش متفاوتی دارند. پست دندان، میله ای نازک از جنس فلز یا فایبر است که پس از عصب کشی در کانال ریشه قرار می گیرد تا ساختار ضعیف شده دندان را تقویت کند و پایه ای محکم برای مواد ترمیمی یا روکش فراهم آورد. این روش زمانی استفاده می شود که تاج دندان به شدت تخریب شده و نمی تواند به تنهایی روکش را نگه دارد.
در مقابل، روکش دندان، پوششی سرامیکی، زیرکونیا یا فلزی-سرامیکی است که روی تاج دندان نصب می شود تا ظاهر طبیعی، زیبایی و محافظت در برابر فشارهای جویدن را فراهم کند. به طور خلاصه، پست مانند ستونی در ریشه عمل می کند تا استحکام را افزایش دهد، در حالی که روکش به عنوان سپری محافظ و زیبایی بخش، دندان را کامل می کند. انتخاب این روش ها به شرایط دندان و توصیه دندانپزشک بستگی دارد.
قیمت پست و روکش دندان چقدر است؟
هزینه پست و روکش دندان به عوامل مختلفی بستگی دارد که هر یک در تعیین قیمت نهایی نقش کلیدی دارند. این عوامل شامل موارد زیر هستند:
- میزان خرابی دندان: شدت آسیب دیدگی دندان تعیین می کند که آیا نیاز به مراحل پیچیده تر مانند عصب کشی وجود دارد یا خیر.
- نوع درمان موردنیاز: نیاز به عصب کشی یا عدم نیاز به آن مستقیماً بر هزینه تأثیر می گذارد، زیرا عصب کشی مراحل و هزینه اضافی دارد.
- محل قرارگیری دندان: دندان های عقبی (آسیاب) به دلیل تحمل فشار بیشتر جویدن ممکن است نیاز به مواد مقاوم تر یا مراحل بیشتری داشته باشند.
- جنس مواد مورد استفاده: نوع پست (فلزی یا فایبر) و روکش (سرامیکی، زیرکونیا یا فلزی-سرامیکی) بر اساس کیفیت و دوام بر هزینه اثر می گذارد.
- تخصص دندانپزشک و تجهیزات کلینیک: تجربه دندانپزشک و امکانات کلینیک می تواند هزینه را افزایش یا کاهش دهد.
برای برآورد دقیق هزینه، مشاوره با دندانپزشک متخصص و ارزیابی وضعیت دندان ضروری است.
انتخاب نوع پست و کور دندان چگونه انجام می گیرد؟
انتخاب نوع پست و کور دندان به عوامل متعددی بستگی دارد که توسط دندانپزشک و بر اساس شرایط هر بیمار بررسی می شود. مهم ترین معیارها شامل میزان تخریب دندان، استحکام باقی مانده از بافت سالم، نوع روکش مورد استفاده و همچنین نیازهای عملکردی و زیبایی بیمار است.
به طور معمول، پست های فلزی برای دندان های عقبی که فشار زیادی هنگام جویدن تحمل می کنند گزینه مناسبی هستند، در حالی که پست های فایبرگلاس یا سرامیکی به دلیل رنگ نزدیک به دندان طبیعی، بیشتر در دندان های جلویی برای حفظ زیبایی استفاده می شوند. علاوه بر این، کیفیت مواد، مهارت دندانپزشک و رعایت بهداشت دهان و دندان از سوی بیمار، نقش مهمی در موفقیت و ماندگاری این درمان دارند.
همچنین بخوانید: سمان فایبر پست چیست؟
نتیجه گیری
در نهایت می توان گفت که استفاده از پست و کور یکی از مطمئن ترین روش ها برای ترمیم دندان های تخریب شده است. این درمان با ایجاد پایه ای محکم در ریشه و بازسازی تاج، هم دوام دندان را افزایش می دهد و هم زیبایی لبخند را بازمی گرداند. اگرچه ممکن است هزینه و مراقبت بیشتری نسبت به ترمیم های ساده داشته باشد، اما در بلندمدت ارزش سرمایه گذاری دارد و باعث افزایش طول عمر دندان می شود.
همچنین اگر میخواهید درمورد تفاوت پست های دندان در راستای ترمیم دندان ها بیشتر بدانید به سایت National Elf Service سر بزنید.