هنر و علم پرداخت سایشی و پولیش در دندانپزشکی ترمیمی: مروری بروزرسانی شده

پرداخت و پولیش موثر عملهای ترمیمی دندان نه تنها زیبایی بهینه و فوق‌العاده‌ای به دندان می‌دهد، بلکه سلامت بافت نرم دهان را هم به حد قابل قبولی رسانده و یکپارچگی مرزی سطح ترمیم شده را هم تامین می‌کند. در ترمیم‌های پرداخت و پولیش شده‌ی نامناسب مشکلاتی نظیر انباشته شدن بیش از حد پلاک، تحریک لثه، افزایش لکه‌های سطحی، و زیبایی نامناسب و ناکافی دندانهای ترمیم شده به چشم می‌خورد.در این مقاله مروری خواهیم داشت به اصول اساسی علم مواد ساینده و در این میان برخی تحقیقات مربوط به نگرانیهای بالینی مرتبط با این موضوع را هم بررسی خواهیم کرد. ضمناً به برخی نوآوری‌های اخیر در مورد ساخت دستگاه‌های پرداخت و پولیش دندانپزشکی ترمیمی خواهیم پرداخت و برخی اطلاعات جدید منتشر شده در مورد رابطه‌ی دانش موثر تکنیکهای پرداخت و پولیش با مواد مورد استفاده و اهمیت این تکنیکها و مواد با توجه به نتایج حاصله، را مورد بررسی قرار خواهیم داد. هدف کلی مقاله این است که خواننده با آگاهی بیشتر و دانش گسترده‌تر در مورد اصول و ابزارهای موجود، برای کسب نتیجه‌ی بهینه در پرداخت سطحی جراحی‌های ترمیمی دندان اقدام کند. پس با ما در سایت تجهیزات دندانپزشکی سورنا دنتال همراه باشید.

اصول اساسی تریبیولوژی (سوده‌شناسی) با توجه به ارتباط آن با علم مواد ساینده در دندانپزشکی

مکانیزمهای درگیر در پرداخت و پولیش با استفاده از ذرات ساینده بخشی از تریبیولوژی است. تریبیولوژی یا سوده‌شناسی، رشته‌ای است که با علم مواد، فیزیک، شیمی و مهندسی تماس سطحی مرتبط است. توصیف یک سیستم سه‌گانه شامل مجموعه‌ای از پارامترهای تجربی (مثلاً بار اعمال شده، سرعت و مدت حرکت) و ساختار سیستم (مثلاً دو جسم در تماس، رسانه‌های دو رویه، و رسانه‌ی محیطی) است.

دستگاه‌ها، مواد و روشهای پرداخت و پولیش به این هدف هستند که سایشی عمدی، انتخابی، و کنترل شده روی سطوح مواد ترمیمی دندان ایجاد کنند. سایش بعنوان یک پدیده‌ی آسیب‌رسانی تجمعی روی سطوح تعریف شده، که در آن مواد بیشتر بوسیله‌ی فرآیندهای مکانیکی به شکل ذرات کوچک از سطح زدوده می‌شوند. مکانیزم ساییدگی، انتقال انرژی با حذف یا جابجایی مواد است. چهار مکانیزم اصلی سایش عبارتند از: چسبندگی، سایش، فرسودگی سطحی و واکنش تریبوشیمیایی. در پولیش با ذرات ساینده، مکانیزم سایش بیشتر سایش ساینده است اما دیگر مکانیزم‌ها هم امکان‌پذیر هستند. از جمله اینها فرسودگی سطحی و ایجاد شیارهای خیش خیش یا به شکل خراشیدگی هستند که در برخی موارد با شکستگی‌های هرتزی همراه است. برای طبقه‌بندی حالت‌های سایش ساینده، این مقاله از رایج‌ترین اصطلاحات مورد پذیرش استفاده کرده است. این اصطلاحات سایش دو ماده و سایش سه ماده هستند. این اصطلاحات شرایط آزمایشی که در تکنیکهای پرداخت و پولیش ممکن است با آنها برخورد کنیم را نشان می‌دهند (شکل 1).

همچنین بخوانید: آشنایی با رایج ترین اصطلاحات دندانپزشکی

در وضعیت ساینده سه ماده، ذرات آزاد (یا سست) دوغاب بین سطح نمونه باید پولیش شده و یک بستر صاف و پولیش خورده (صیقل) تشکیل دهند (شکل 1). بیشتر وسایل دندانپزشکی برای پولیش و پرداخت از حالت دو ماده استفاده می‌کنند، هرچند دندانپزشکان، بهداشت‌کاران و تکنسین‌های آزمایشگاه از حالت سه ماده هم به شکل ساینده‌های سست، نظیر وصله‌های پولیش یا پروفی استفاده می‌کنند.

شکل 1: شکل یک پروسه‌های پرداخت و پولیش دندانپزشکی ترمیمی از اصول تریبیولوژی سایش ساینده در حالتهای دو ماده و سه ماده پیروی می‌کند.

تریبیولوژی پرداخت و پولیش دندان

سمت چپ: پولیش سه ماده‌ی سایشی – سست:

1. وصله‌های پولیش آلومینیوم اکساید
2. وصله‌های پولیش الماس

سمت راست: دو ماده‌ی سایشی:

1. فرزهای ساینده و قطع‌کننده
2. ساینده‌های پیوندی
3. ساینده‌های پوشش دار جهت پولیش و پرداخت

سایش ساینده‌ی سه ماده زمانی رخ می‌دهد که ذرات سست در سطح مشترک بین سطح نمونه و ابزار پولیش‌زنی حرکت می‌کنند. چنین وضعیتی زمانی رخ می‌دهد که ساینده‌ها تعمداً به شکلی قرار داده می‌شوند که در بالای بستر مورد پولیش بغلطند، مثل زمانی که در مرحله‌ی آخر پولیش هستیم و دانه‌های بسیار ریزی روی پدهای نرم و روان‌کاری شده موجود است. ضمناً حالت سه ماده می‌تواند در زمانی که قطعات کوچک ماده از نمونه جدا شده و در منطقه‌ی تماس بین دو جسم اول به دام افتاده یا به گردش درآیند هم اتفاق بیفتد.

چرا پرداخت و پولیش در دندانپزشکی اهمیت دارد؟

دندانپزشکان همیشه دوست دارند زمان و تلاش خود را معطوف به پرداخت و پولیش مناسب جراحی‌های ترمیمی دندان کنند. دلایل علمی و بالینی پرداخت و پولیش به قرار زیر است:

1. حذف فلشهای اضافی و اصلاح لبه‌های ترمیم شده
2. کاهش خطر شکستگی، بدلیل اینکه سطح ناهموار احتمال بیشتری دارد که بشکند.
3. کاهش عیوب سطح، در نتیجه‌ کاهش سطح و در نتیجه‌ی ثانیکاهش خطر شکستگی و خوردگی سطح دندان
4. ایجاد سطحی صاف جهت کاهش ماندگاری پلاک دندان
5. بهبود عملکرد دهان و جویدن غذا، چون غذا روی سطوح پولیش خورده‌ی دندان بهتر می‌لغزد.
6. تولید سطوح صاف که پروسه‌های بهداشت دندان از طریق مسواک زدن و استفاده از نخ دندان را با دسترسی به تمام سطوح، نواحی حاشیه‌ای و نواحی پروگزیمال تسهیل می‌سازد.
7. ایجاد سطوح تماس ترمیمی صاف، که منجر به سایش کمتر دندان‌های روبرو و مجاور می‌شود.
8. برای ایجاد ترمیم زیباتر که نور را هم روی دندان بیمار بهتر منعکس می‌سازد.

در این مقاله به تدریج با جزئیاتی بیشتر به برخی از مدارک و شواهد مبتنی بر تحقیقات در مورد مسائل بالینی خواهیم پرداخت.

منظور از پرداخت و پولیش چیست؟

پرداخت و پولیش به کانتورینگ درشت دندان ترمیمی، جهت حاصل کردن آناتومی مطلوب و صاف کردن زبری و کاهش خراش‌های ناشی از ابزارهای پرداخت می‌گویند. برای رفع ابهام باید گفت پرداخت پروسه‌ای گسترده و گسسته است که در قالب یک فرآیند کلی انجام می‌گیرد و همراه با پولیش در صنایع و حوزه‌ها و کاربردهای مختلف اتفاق می‌افتد. در مورد دندانپزشکی ترمیم دندان برای روشن شدن موضوع تعاریف زیر را می‌توان داشت:

• پرداخت:

  پروسه‌ای که شامل حذف بی‌نظمی‌های لبه‌های دندانها می‌شود و طی آن خطوط آناتومیک مشخص شده و زبری و ناهمواری سطوح ترمیمی صاف می‌شوند. پرداخت شامل مرحله‌ی لبه‌سازی هم هست که در زیر توضیح داده شده است:

• لبه‌سازی:

  مرحله‌ی خاصی از فرآیند فینیشینگ است که شامل حذف مواد ترمیمی اضافی در محل اتصال ساختار دندان و مواد ترمیمی می‌شود. ضمناً استفاده از تکنیک‌های مختلف پرداخت برای ایجاد لبه‌های صاف و یکنواخت و به خوبی سازگار را هم شامل می‌گردد. محل‌های اتصال حاصله باید از نظر شکل و خصوصیات آناتومیک با هم سازگاری داشته باشند. به شکل مطلوب، ساختار دندان طبیعی مجاور نباید در طی این فرآیند بیش از حد برداشته شده یا آسیب ببیند. خطوط ایجاد شده در مرحله‌ی پرداخت اغلب در طول عمر بسیاری از ترمیم‌کننده‌ها به شکل مستقیم و غیر مستقیم اهمیتی حیاتی دارند زیرا نیروی پلیمری‌شدگی، دندانه‌دندانه‌کردن، و انبساط و انقباض حرارتی به لبه‌های ترمیمی منتقل می‌شوند.

• پولیش:

  فرآیندی پس از مرحله‌ی پرداخت و لبه‌سازی جهت حذف خراش‌های کوچک از سطح ترمیمی و به دست آوردن درخششی هموار و منعکس‌کننده‌ی نور. فرآیند پولیش برای ایجاد سطحی همگن با حداقل خراش و اشکالات میکروسکوپی هم انجام می‌گیرد.

پرداخت و پولیش به کانتورینگ درشت دندان ترمیمی، جهت حاصل کردن آناتومی مطلوب و صاف کردن زبری و کاهش خراش‌های ناشی از ابزارهای پرداخت در موراحل اول می‌گویند. در انتهای این دو مرحله هدف تولید سطحی بسیار صاف و منعکس کننده‌ی نور و مینا مانند است که در نهایت از طریق پولیش ایجاد می‌شود. پروسه‌ی پرداخت دندان معمولاً شامل سه تا چهار پروسه یا فاز مجزاست که نیازمند استفاده از برخی ابزارها هستند که در شکل دو نمایش داده شده‌اند.

شکل 2: پرداخت و پولیش مواد ترمیمی دندان شامل مراحلی است که از کاهش جزئی و کانتورینگ شروع شده و تا پولیش نهایی را در برمی‌گیرد. نمایش مثلثی بالا مشاهدات تجربی در مورد مقدار نسبی زمان و تلاش صرف شده برای هر بخش را منعکس می‌سازد. با این حال تاکید بر زیبایی بیشتر و پولیش بیشتر سطح که امروزه در حال افزایش است ممکن است منجر به صرف زمان و تلاش بیشتر در مراحل بالایی یعنی پولیش نهایی شود.

پروسه‌ی پرداخت و پولیش شامل رعایت برخی اصول اساسی است که به ما در درک بهتر کاربردهای آن در دندانپزشکی کمک می‌کند. تاثیر هر وسیله‌ی پولیش یا پرداخت و زبری سطح حاصل از ترمیم تحت تاثیر عوامل زیر است:

1. ساختار و خواص مکانیکی زیرلایه در حال پرداخت و پولیش (مثلاً رزین کامپوزیت، رزین کامپوزیت اصلاح شده با پلی اسید یا همان کامپومر، گلاس آیُنومر، آمالگام، مواد چینی-سرامیک)
2. تفاوت سختی ابزار ساینده و زیر لایه باهم
3. سختی ذرات، اندازه و شکل ساینده‌ای که روی ابزار استفاده می‌شود.
4. ویژگی‌های فیزیکی مواد پشتیبان یا چسبنده مورد استفاده برای انتقال مواد ساینده (مثل سختی، انعطاف‌پذیری یا الاستیسیته، ضخامت، نرمی و تخلخل)
5. سرعت و فشار کاری ساینده روی زیرلایه
6. روانکاری و استفاده از مواد روان‌کننده در طول استفاده از مواد ساینده (مانند آب، پلیمرهای قابل حل در آب، گلیسرول، گریس سیلیکون، ژله نفتی)

انواع و ترکیبات مواد ساینده

• آلومینیوم اکساید (اکسید آلومینیوم یا آلومین)

  آلومینیوم اکساید ترکیبی شیمیایی از آلومینیوم و اکسیژن با فرمول شیمیایی Al2O3 است. همچنین در رشته‌های معدن، سرامیک و علم مواد به آن آلومینا و آلومین هم می‌گویند. سختی آن آنرا برای استفاده بعنوان ساینده و همینطور بخشی از ابزارهای برش مناسب می‌سازد. آلومینیوم اکساید اغلب به صورت ذرات متصل به کاغذ یا دیسکها و نوارهای پلیمری استفاده می‌شود و یا در نقاط و چرخ‌های لاستیکی تزریق می‌گردد. همچنین آلومین را بعنوان ساینده‌ی سنگ‌های سفید که از نقاط سرامیکی حاوی آلومینیوم اکساید متخلخل به اشکال مختلف تولید شده‌اند هم بکار می‌برند. آلومینیوم اکساید سختی کافی برای پولیش پرسلن، سرامیک و رزین کامپوزیت که در ترمیم دندانها استفاده می‌شوند را دارد (سختی آن در مقیاس موس 9 است).

• ترکیبات کاربیدی

  ساینده‌های ترکیبات کاربیدی شامل کاربید سیلیکون، کاربید بور و کاربید تنگستن هستند. بخش ساینده و برش دهنده فرزهای پرداخت چند خیاره‌ (مولتی فلوت) از تیغه‌های کاربید تنگستن ساخته شده‌اند. سیلیکون و بور مورد استفاده در ابزارهای پرداخت هم معمولاً به شکل ذراتی که با پیوندزن (چسب) به دیکس، کاپ، نقاط و یا چرخ‌ها چسبانده شده‌اند در هندپیس‌های کم قطعه عرضه می‌شوند. کاربید سیلیکون را می‌توان به عنوان پوشش روی دیسک‌های پرداختِ کاغذی یا پلیمر-محور استفاده می‌کنند و این ماده در در ساخت مواد ترمیمی کامپوزیتی میکرو پرشده نقش مهمی دارد. برای خرید فرز دندانپزشکی و اطلاع از قیمت فرز های دندانپزشکی با مشاوران سورنا دنتال در ارتباط باشید:

  مشاوره خرید

  تلگرام

• ساینده‌های الماس

  الماس متشکل از کربن بوده و سخت‌ترین ماده‌ی شناخته شده است. الماس بدلیل سختی خود بسیار ساینده‌ی مناسبیست و در نتیجه می‌توان آنرا برای مقاومت در برابر فرسودگی دندان و همچنین حفظ تیزی دندان هم به کار گرفت. ذرات الماس با اندازه‌های مختلفی استفاده می‌شوند و ذرات آنرا می‌توان روی یک ماتریس سخت که درون یک ماتریس الاستومتری و محکم شده‌اند بکار گرفت و آنرا بعنوان وصله یا دوغاب پولیش به کار بست.

• سیلیکون دی اکساید

  از سیلیکون دی اکساید بیشتر بعنوان عامل پولیش در ابزارهای پرداخت و پولیش الاستومتری یا لاستیک‌های ساینده استفاده می‌شود. در ابزارهای دندانپزشکی هم این ماده را بیشتر به در کاپ‌های الاستومتری و لاستیکی بکار میبرند و همینطور در مراحل نخست پرداخت و دومین مرحله‌ی پولیش هم در سیستم پرداخت و پولیش آستروپل (موجود در کشورهای آمریکای شمالی) بکار گرفته می‌شد.

• زیرکونیوم اکساید

  زیرکونیوم اکساید یا اکسید زیرکونیوم ماده‌ای در دستگاه‌های ساینده دندان است که بیشتر در پرداخت شبه لاستیکی و الاستیکی استفاده می‌شود. ضمناً به گفته‌ی واتانابه و همکارانش در موسسه‌س دندانپزشکی شوفو، واقع در کیوتو، ژاپن این ماده ساینده را به اندازه‌ی 25 سانتی از زیرکونیوم اکساید می‌سازند.

• زیرکونیوم سیلیکات

  این ماده بعنوان یک ماده‌ی معدنی طبیعی و به شکل عامل پولیش در حلقه‌ها، نوارها و وصله‌های پروفیلاکتیکی استفاده می‌شود.

شکل 3: گستره‌ی بزرگ ابزارهای پرداخت و پولیش و ترکیبات شامل اکسید آلومینیوم یا ابزارهای الماسی ساینده را نشان می‌دهد. این دو ماده (زیرکونیوم سیلیکات و الماس) گسترده‌ترین کاربرد را بعنوان ساینده‌ی دندانپزشکی دارند و می‌توان آنها را روی سطح فرزهای با سرعتهای گردش پایین و بالا چسباند. ضمناً می‌توان زیرکونیوم سیلیکات الاستومتری را بعنوان پرداخت‌کننده‌ و پولیش‌کننده‌ی و در وصله‌های پولیش ساینده‌ی سست هم استفاده کرد.

مروری بر دستگاه‌های پرداخت و پولیش ساینده‌ی دندان

تعدادی از ابزارها و روشهای پرداخت و پولیش بر روی فعالیت ترمیمی دندان، در اختیار پزشکان و متخصصان بالینی قرار دارد. این موارد شامل فرزهای کاربیدی فلوته، فرزهای الماسی؛ سنگ‌ها؛ دیسکهای پوشش دار ساینده و نوارهای سانیده، وصله‌های پولیش و کاپهای لاستیکی نرم و سخت هستند که به ذرات مختلف ساینده آغشته شده‌اند.

همچنین بخوانید: آشنایی با انواع فرز دندانپزشکی

• فرزهای پرداخت الماسه

  استفاده از ابزارهای الماس در آمریکا به منظور استفاده در دندانپزشکی در سال 1942 آغاز شد (پیش از معرفی و در دسترس قرار گرفتن فرزهای کاربیدی فلوته). الماسهای پرداخت برای کانتور، تنظیم و صاف کردن مواد ترمیمی مانند کامپوزیت‌ها و چینی‌ها بکار می‌روند. بر خلاف فرزهای پرداخت، فرزهای چرخشی الماسه که برای پرداخت بکار می‌روند بیشتر متکی به سایندگی دارند تا قدرت برش تیغه. این فرزها از الماسهای صنعتی در سطوح کاریشان استفاده کرده‌لند. فرزهای الماسه همانطور که در مقاله‌ی دیگری در سایت سورنادنتال هم دیدید از سه بخش تشکیل شده‌اند: یک شنک فلزی، الماسهای بخش ساینده‌ی الماسه شامل ذرات ریز و متوسط الماس و یک ماده‌ی فلزی پیونددهنده که پودر الماس را به شنک متصل می‌کند. این فرزها در شکلها و اندازه‌های مختلفی ساخته می‌شوند و اندازه‌هایی از 7 تا 50 میلیمتر دارند. در بیشتر موارد، ابتدا فرز دندانپزشکی دانه درشت‌تر را استفاده می‌کنیم و آرام آرام به سمت استفاده از دانه‌ ریزترها برای پرداخت نهایی می‌رویم. فرزهای را بدلیل سرعت بالای توربین چرخنده‌شان همراه با اسپری آب استفاده میکنند تا گرمای دستگاه حین کار کاهش یابد. کارایی بالینی ابزارهای ساینده‌ی الماسه بستگی به اندازه، فشا، یکنواختی، در دسترس بودن و میزان پیوند ذرات الماس بستگی دارد. فرزهای پرداخت الماسه کارایی بسیار بالایی در حذف ماده دارند اما سطحی ناهموار پدید می‌آورند که نیاز به پرداخت دیگر و پولیش دارد. در نتیجه، دیگر ابزارهای پرداخت و پولیش، نظیر فرزهای پرداخت کاربید فلوته، دیسکهای پوشش دار ساینده، ابزارهای پولیش لاستیکی ساینده، و وصله‌های پولیش سست ساینده استفاده شده و بعد از آن از فرزهای پرداخت الماسه استفاده می‌کنند. بهر حال در مقایسه با دیسکهای آلومینیوم اکساید و فرزهای کاربیدی پرداخت، حتی ریزترین فرزهای الماسه هم (40 میلیمتری) مقدار عاج کمتری از لبه‌های لثه آماده‌سازی شده کلاس V که با یک کامپوزیت قابل جاری شدن ترمیم شده بود، را می‌زدایند.

• فرزهای پرداخت کاربیدی

  فرزهای پرداخت کاربیدی در انواع شکلها برای کانتورینگ و پرداخت در دسترس هستند. معمولترین فرزها 8 تا 40 تیغه‌ی فلوته دارند که این تیغه‌ها میتوانند مستقیم یا پیچیده باشند. متداول‌ترین فرزهای پرداخت کاربیدی 12، 20 و 40 تیغه برای کانتورینگ و صاف‌کردن مواد مختلف ترمیمی و ساختارهای دندان دارند. این فرزها بدلیل سایندگی کمتر نسبت به فرزهای الماسه یا ابزارهای ساینده‌ی کانتورینگ باند شده نسبت به بافت نرم حاشیه لثه برخورد ملایم‌تری دارند. ترمیم‌های غیر مستقیم نظیر آنهایی که از پرسلن و سایر مواد سرامیکی استفاده میکنند نیاز به مواد و تکنیکهای خاصی در مراحل پرداخت و پولیش دارند. در یک ارزیابی زنده پرداخت اولیه با فرزهای الماسه‌ی 30 میلیمتری و بعد پرداخت نهایی با فرزهای کاربید تنگستنی روی ترمیم‌های دندانی از جنس کامپوزیت و اینلای سرامیکی نتیجه‌ی بسیار بهتر و یکدست‌تری از پرداخت با دو فرز الماسه (به ترتیب با اندازه‌های 20 و 30 میلیمتر) داشت. این نتیجه موید آن است که استفاده از فرزهای کاربیدی بعد از استفاده از فرزهای الماسه جهت کانتورینگ اولیه و کاهش خام ناهمواریها، سطح و لبه ترمیم شده را بهتر پرداخت می‌کند.

• سنگ‌ها

  سنگ‌های مورد استفاده در دندانپزشکی از ذرات ساینده‌ای تشکیل شده‌اند که با یکدیگر ممزوج شده و با یک رزین آلی بهم پیوند داده شده‌اند تا توده‌ای منسجم را شکل دهند. رنگ سنگ‌ها نشان‌دهنده‌ی ساینده خاصی است که استفاده می‌شود. سنگ‌های حاوی کاربید سیلیکون سبز هستند و سنگاهی سفید حاوی اکسید آلومینیوم هستند. سنگ به شکل متحدالمرکز به انتهای شنگ فلزی چرخنده‌ ثابت شده است. سنگ‌ها برای کانتورینگ و پرداخت ترمیمی استفاده می‌شوند و نسبت به فرزهای الماسه کارایی برش و یا سایش کمتری دارند. بسته به اندازه‌ی سنگ ساینده مورد استفاده، سنگ‌های ساینده را می‌توان در درجه‌های سایندگی درشت، متوسط و ریز طبقه‌بندی کرد.

• دیسکها و نوارهای پرداخت و پولیش

  دیسکها و نوارهای پرداخت و پولیش ساینده پوشش دار با چسباندن ذرات ساینده بر روی یک پلیمر نازک یا پلاستیکی حاصل می‌شوند. دیسکهای پرداخت و پولیش برای کاهش نادقیق، کانتورینگ و پرداخت و پولیش روی مواد ترمیمی کاربرد دارند. لایه‌ی نازک ماده‌ی ساینده‌ی موجود روی این دیسکها در طی دوره‌ی محدودی قابل استفاده در کلینیک است و به همین دلیل یکبار مصرف تلقی می‌شود. بیشتر این دیسکها با ساینده‌ی آلومینیوم اکساید پوشش داده می‌شوند اما از سیلیکون کاربید، گارنت، سنگ سمباده و کوارتز هم استفاده می‌شود. اینها را به ترتیب استفاده می‌کنند و اولین پرداخت‌گر را پرداخت‌گر زبرتر انتخاب می‌کنند تا به ظریف‌ترین پرداخت‌گر برسند. ضمناً دیسکها و نوارهای پوشش دار ساینده به ویژه در سطوح صاف‌تر یا محدب مفید‌تر خواهد بود. بویژه کارایی آنها در ترمیم‌های دندان‌های قدامی، مانند آنهایی که شامل لبه‌های انسیزال و برآمدگی‌ها هستند و به میزان محدودتری روی کامپوزیت‌های خلفی به ویژه در نواحی پروگزیمال و برخی نواحی دهانی-زبانی خوب عمل می‌کنند. دیسک‌های روکش دار پرداخت و پولیش کاربرد محدودی در دندانهای نواحی اکوازال خلفی و زبانی مقعر دارند. این مناطق که بیشتر با کاپ‌های ساینده و نقطه‌های متصل ساینده بهبود پیدا می‌کنند را با برس‌های آغشته به مواد ساینده جدیدتر، بهتر می‌توان آماده ساخت.

  محدوده‌ی توزیع اندازه‌ی ذرات ساینده برای دیسکهای ساینده‌ی پوشش دار از 55 تا 100 میلیمتر برای دیسکهای پرداخت دانه درشت تا 7 تا 8 میلیمتر است برای دیسکهای با درجات فوق‌العاده زیر متفاوت است.

شکل 4: ابزارهای پرداخت و پولیش سایشی-چرخشی الاستومریک و لاستیکی شده. پرداخت‌گرها و پیش پولیش دهنده‌های زمخت‌تر در ردیف بالا هستند و ابزارهای پولیش در دو سطر پایین قرار دارند.

فناوریهای جدید و نو در حوزه‌ی پرداخت و پولیش دندان

در حالی که بیشتر محصولات چدید در زمینه‌ی پرداخت و پولیش دندان نسبت به محصولات موجود حالت «افزایشی» دارند، طرح‌های جدید یا ترکیبات ساینده‌ی جدیدی به شکل دوره‌ای ظاهر می‌شوند که بررسی آنها حائز اهمیت است. این مقاله به دو مورد از این فناوریهای اخیر در این حوزه اشاره می‌کند.

• برس‌ها و وسایل نمدی همراه با مواد ساینده

  برس‌های پولیش همراه با مواد ساینده از توع چفتی در اواخر دهه‌ی 1990 پا به عرصه‌ی وجود نهادند. این برس‌های پولیش به شکلهای مختلفی در دسترس قرار دارند. ( نوک تیز، کاپ یا به شکل فنجان)، و در آنها انواع موهای پلیمری همراه با ذرات مختلف پولیش دهنده و ساینده قرار دارند. برس‌ها برای رسیدن به شیارها، شکاف‌ها و نواحی مجاور کامپوزیت سرامیکی-رزینی طراحی شده‌اند یعنی نواحی و شکاف‌هایی که بدون حذف شیارها و شکافها و خطوط آناتومیک نمی‌توان با سایر دستگاه‌های پرداخت و پولیش به آنها دسترسی پیدا کرد. تعدادی از این برسها در شکل 5 نشان داده شده‌اند.

  شکل 5: برس‌های همراه با مواد ساینده. فناوری جدیدی در پولیش دندانهای ترمیمی. سه برس ساینده‌ی سمت چپ شامل ذرات الماس به عنوان ساینده هستند و برس سمت راست شامل سیلیکون کاربید است.

• دستگاه لکه‌بری سمنت و کامپوزیت رزین-ماتریس چرخشی

  چندین دستگاه چرخشی بر پایه‌ی پلیمر یا ماتریس رزین-کامپوزیت، با سایندگی ظاهری «کنترل شده»، اخیراً برای حذف انتخابی باقیمانده‌ی مواد ترمیمی چسبنده به سطح، از جمله رزین-کامپوزیت و سمنت به تازگی ابداع شده‌اند. نمونه‌ای از این دستگاه‌های جدید دستگاه‌های ساینده‌ی استین باستر (ساخت دانویل، سن ریمون کالیفرنیا؛ و کاربوتک، گنگ فرانسه) و یک نوع فرز فیبری کامپوزیتی چرخشی از نوع چفتی که بنا به ادعای دانویل باقیمانده‌ی کامپوزیت را بدون آسیب به مینای دندان یا پرسلن رفع میکند، هستند. به گفته‌ی این شرکت، دیگر کاربردهای این دستگاه حذف چسبهای ارتودنسی باقیمانده، پلانینگ ریشه پریودنتال، و حذف لکه از روی ساختار دندان در جاهایی که دسترسی به آنها محدود است می‌باشد. این محصول خاص ظاهراً و طبق برچسب محصول تحت پتنت 6386874 در آداره‌ی اختراعات آمریکا ثبت شده و ساخت شرکت کاربوتک است. بنا به چکیده‌ی ثبت اختراع، ساختار فرز میله‌ای از الیاف است و در صورت تمایل باری از ذرات تعبیه شده در ماتریسی رزینی هم همراه آن است که به سطح کار میله قدرت سایشی پیوسته می‌دهد.

دیگر محصول جدید در این کلاس اپتی کلین ساخت کر دنتال، بخشی از شرکت داناهر واقع در اورنج کالیفرنیا، است که یک فرز چرخشی از نوع چفتی است که از پلی آمید آروماتیک حاوی اکسید آلومینیوم 40 میلیمتری تشکیل شده است.

شکل 7: دستگاه‌های پرداخت و پولیش چرخشی جدید. فرزهای پلیمری سفید همراه با فیبربرای عمل سایش حداقلی پیشنهاد شده است (حذف لکه و حذف انتخابی کامپوزیت). فرز چرخشی آبی (سمت راست) جهت حذف و پاکسازی سمنت موقتی مرحله‌ی آماده‌سازی دندان پیش از سمنت نهایی می‌باشد.

نتیجه بحث

هدف اصلی فناوری پرداخت و پولیش و فرآیندهای مربوطه در عمل‌های ترمیمی دندان ایجاد ترمیمی است که از نظر زیبایی طبیعی جلوه کند و ار نظر کاربردی و همینطور جلوه با ساختار دندانهای اطرف همخوانی داشته باشد. پرداخت و پولیش بسیار موثر و کارآمد این قابلیت را با دستیابی به سطحی صاف روی ماده‌ی ترمیمی و قابلیت انعکاس نور روی ماده ترمیمی (مشابه ساختار دندانهای اطراف) به نمایش می‌گذارند. ویژگیهای بهینه‌ی سطح و میزان نرمی دندانها هم برای نگهداری مناسب از محیط ترمیم شده‌ی دهان و همینطور رعایت بهداشت دهان اهمیت زیادی دارند. در این مقاله کوشیدیم مباحثی مفید را در رابطه با محصولات پرداخت و پولیش موجود مطرح کنیم و نگاهی هم به روش‌های جدید بهبود و بهینه‌سازی ترمیم و پولیش و نگهداری دندانها در دندانپزشکی ترمیمی بیندازیم.

منبع:

Abrasive Finishing and Polishing in Restorative Dentistry: A State-of-the-Art Review, Steven R. Jefferies, MS, DDS

ترکیبات کاربیدی

ساینده‌های ترکیبات کاربیدی شامل کاربید سیلیکون، کاربید بور و کاربید تنگستن هستند. بخش ساینده و برش دهنده فرزهای پرداخت چند خیاره‌ (مولتی فلوت) از تیغه‌های کاربید تنگستن ساخته شده‌اند. سیلیکون و بور مورد استفاده در ابزارهای پرداخت هم معمولاً به شکل ذراتی که با پیوندزن (چسب) به دیکس، کاپ، نقاط و یا چرخ‌ها چسبانده شده‌اند در هندپیس‌های کم قطعه عرضه می‌شوند. کاربید سیلیکون را می‌توان به عنوان پوشش روی دیسک‌های پرداختِ کاغذی یا پلیمر-محور استفاده می‌کنند و این ماده در در ساخت مواد ترمیمی کامپوزیتی میکرو پرشده نقش مهمی دارد. برای خرید فرز دندانپزشکی و اطلاع از قیمت فرز های دندانپزشکی با مشاوران سورنا دنتال در ارتباط باشید: